''Εφυγε'' ο Μίκης Θεοδωράκης της Ελλάδας

Έφυγε σήμερα 2/9/2021 από τη ζωή ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, σε ηλικία 96 ετών, περνώντας πια στη σφαίρα της αθανασίας μέσα από το σημαντικό του έργο, τις ιδέες και τη στάση ζωής, που θα τον κρατούν για πάντα ζωντανό στην καρδιά και τη μνήμη μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης άλλαξε την πορεία της ελληνικής μουσικής και έκανε την Ελλάδα πασίγνωστη στα πέρατα του κόσμου.

Ο Μίκης Θεοδωράκης ασχολήθηκε με όλα τα είδη μουσικής, ενώ έχει συνθέσει ίσως τον πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό ρυθμό διεθνώς, το συρτάκι "Ζορμπάς" (1964), βασισμένο σε παραδοσιακή κρητική μουσική. Επίσης αχολήθηκε με την κλασική μουσική γράφοντας συμφωνίες, ορατόρια, μπαλέτα, όπερες και μουσική δωματίου.

Οι πρώτες διακρίσεις  σε διεθνές επίπεδο συντέλεσαν  στην καθιέρωσή του ως νέου συνθέτη. Το 1957, παρέλαβε, από τον ίδιο τον Σοστακόβιτς, το Βραβείο για τον Διαγωνισμό Σύνθεσης Νέων στη Μόσχα, για το έργο του ''Σουίτα Νο1 για πιάνο και ορχήστρα''. Το 1959, με εισήγηση του Darius Milhaud, τιμήθηκε με το Copley Music Prize, ως ''ο καλύτερος Ευρωπαίος συνθέτης της χρονιάς''. Το μπαλέτο ''Αντιγόνη'' (1959), που ήταν παραγγελία του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου, συνέβαλε ουσιαστικά στην αναγνώρισή του στον χώρο της δυτικοευρωπαϊκής έντεχνης μουσικής.

Το 1958 συνέθεσε τα τραγούδια του κύκλου ''Επιτάφιος'' τα οποία παρουσιάστηκαν για  πρώτη φορά στις 5 Οκτωβρίου 1960 σε συναυλία στην Ελευσίνα, με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Στη συνέχεια, επικεντρώθηκε στην ''έντεχνη λαϊκή μουσική'', σύμφωνα με τον όρο που καθιέρωσε ο ίδιος. Από το 1960 έως το 1980, μελοποίησε γνωστά έργα της νεοελληνικής ποίησης στους κύκλους των τραγουδιών του, συνέθεσε ορατόρια, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Οι στίχοι σημαντικών ελλήνων και ξένων ποιητών, όπως οι Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης, Γκάτσος, Ρώτας, Χριστοδούλου, Καμπανέλλης, Λειβαδίτης, Αναγνωστάκης, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Πωλ Ελυάρ, Πάμπλο Νερούντα κ.ά., ταξίδεψαν στις λαϊκές γειτονιές, χάρη στη μουσική  του.

Δεύτερος σταθμός στην πορεία του ήταν το ''Άξιον Εστί'' του Ελύτη, ένα μνημείο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, τον Μάιο του 1964 και, τον Οκτώβριο, ανέβηκε στο Θέατρο Κοτοπούλη - Rex, με αφηγητή τον Μάνο Κατράκη.

Κάποιοι από τους κύκλους τραγουδιών του που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα είναι οι: ''Αρχιπέλαγος'', ''Πολιτεία'', ''Μικρές Κυκλάδες'', ''Τα λαϊκά'', ''Τα τραγούδια του αγώνα'', ''18 Λιανοτράγουδα'', ''Ρωμιοσύνη'', ''Επιφάνια'', ''Κύκλος Φαραντούρη'', ''Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν''.

Επίσης, σημαντική ήταν η συμβολή του στο θέατρο με πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, όπως με την τραγωδία του Ευριπίδη, ''Φοίνισσες'' (1960), που παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, την παράσταση ''Ένας όμηρος'', του Ιρλανδού Μπρένταν Μπίαν, σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά (1962) με τραγούδια, όπως ''Ήταν 18 Νοέμβρη'' και ''Το γελαστό παιδί''.

Από τα εμβληματικά έργα του υπήρξε και το μουσικοθεατρικό δράμα ''Το τραγούδι του νεκρού αδελφού''' που ανέβηκε στο Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη (1962). Το 1963, ο Θεοδωράκης συμμετείχε  με τον Χατζιδάκι στην επιθεώρηση ''Μαγική πόλη'', υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Λεωνίδα Τριβιζά. Ακολούθησαν ''Η γειτονιά των αγγέλων'' του Ιάκωβου Καμπανέλλη (1963), ''Το εκκρεμές'' του Άλντο Νικολάι (1965), ''Μαντώ Μαυρογένους'' του Γιώργου Ρούσσου (1974) κ. ά.. Από το 1980 και μετά, η σχέση του με το θέατρο περιορίστηκε, επειδή το ενδιαφέρον του στράφηκε στην όπερα.

Αξιοπρόσεκτη ήταν η παρουσία του και στον κινηματογράφο. Από τις 35 ταινίες, στις οποίες συμμετείχε με πρωτότυπες συνθέσεις, οι πιο χαρακτηριστικές είναι οι: «Συνοικία το όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη (1960), «Αλέξης Ζορμπάς» του Μιχάλη Κακογιάννη (1960), «Φαίδρα» του Ζυλ Ντασέν (1961), «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη (1961 - 62),  «Το νησί της Αφροδίτης» του Χαρίλαου Παπαδόπουλου (1964), «Σέρπικο» του Σίντνεϊ Λιούμετ (1973) και «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Νίκου Τζίμα (1980). Προϋπάρχουσα μουσική του υπήρχε και στο «Ζ» του Κώστα Γαβρά (1969).

Από το 1981 και μετά, ο συνθέτης επέστρεψε στη συμφωνική μουσική με συνθέσεις, όπως τη «Συμφωνία αριθμ. 3» και η όπερα άρχισε να κερδίζει έδαφος στις μουσικές του αναζητήσεις. Πρώτη όπερα ήταν ο  «Κώστας Καρυωτάκης - Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου» (1986), αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι. Φιλοδοξούσε να συνδυάσει στο έργο του στοιχεία της όπερας και του αρχαίου δράματος. Η τριλογία του με τις όπερες «Μήδεια» (1990),  «Ηλέκτρα» (1994)  και «Αντιγόνη» (1996) ήταν αφιερωμένη στους μεγάλους ιταλούς συνθέτες Βέρντι, Πουτσίνι και Μπελίνι, ενώ το  2001, ολοκλήρωσε και τη «Λυσιστράτη». Το 1987, μετά από παραγγελία της Όπερας της Βερόνας, συνέθεσε το μπαλέτο «Ζορμπάς». Μετά από αίτημα του Χ. Α. Σάμαρανκ,  έγραψε το «Canto Olympico» (1992) για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης.

Καλό ταξίδι αγαπημένε Μίκη !