Χρήστος Αναστασίου - Συνθέτης, Αρχιμουσικός

Program Notes :

String Quartet No 2 Op. 92 (2009), Ex Quartet, recorded Poland 2018

Έργο βασισμένο πάνω στην ακολουθία Fibonacci. Χρήση αναλογιών στη δομή, στη ρυθμική, μετρική και φθογγική οργάνωση του έργου.

Ο μετασειραϊκός προσανατολισμός, το υλικό το οποίο αντλείται από σετ τονικών κλάσεων (pitch class sets) με βάση την ακολουθία Fibonacci, η ελεύθερη χρήση διαστημάτων κυρίως του ημιτονίου, η συνεχής αλλαγή χρήσης των δοξαριών (bows), τα pizzicatti, τα τρέμολο (tremolos), και η εκτεταμένη χρήση των αρμονικών (harmonics), έχουν ως στόχο τη δημιουργία μιας  διαρκούς μεταβαλλόμενης ανάπτυξης και ηχοχρωματικής μεταβολής.

Οι διαδοχικοί μετασχηματισμοί, η προεπιλεγμένη κυκλική διαστηματική αντιμετάθεση, (rotation), οι συνεχείς αναδιατάξεις των μοτιβικών τονικών κλάσεων, η χρήση καθρεφτιζόμενων (mirror) μερών, οι κανόνες και  η παραγώγιση (derivation) νέων υποσυνόλων, δημιουργούν συνεχώς νέες γεωμετρικές μετατοπίσεις και συμμετρίες.

Η πολυπλοκότητα, οι σύνθετες σχέσεις των ηχητικών εντάσεων οι περίπλοκες ρυθμικές παραλλαγές, και οι συνεχείς μετρικές μετατροπίες, δημιουργούν αλλαγές των ρυθμικών και τονικο-μελωδικών σχημάτων και μια πύκνωση του αρμονικού και αντιστικτικού ηχητικού υλικού, αποτελούν τα δομικά στοιχεία του έργου και δημιουργούν μια άλλη διάσταση στη δομή και την αισθητική του έργου.

Το String Quartet Νο 2 είναι έργο εξαιρετικής δυσκολίας, και έχει ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις από τους ερμηνευτές.

«Γέννηση, κορύφωση, εξάντληση της ενέργειας και αποδόμηση των στοιχείων (κλασική περίπτωση εντροπίας)… πάγωμα στον χρόνο…»

Echomorphes for flute and vibraphone Op. 117 (2017) Phasma Music CD Daleth, Flute Iwona Glinka -Vibraphone Leszek Lorent

Το μουσικό υλικό του έργου είναι κύτταρα τριών και τεσσάρων φθόγγων τα οποία διευρύνονται με συνεχείς αναδιατάξεις, σε συνδυασμό με τροπικά στοιχεία.

H οργάνωση της ρυθμικής παραμέτρου, η τονική ανάπτυξη, τα στοιχεία της (διευρυμένης) επαναληπτικότητας και η διαρκής αυξανόμενη πολυπλοκότητα, περιγράφουν την αλληλεπίδραση των ηχητικών παραμέτρων, οι οποίες διαμορφώνουν τη μορφή του έργου.

Έργο με έντονο ρυθμικό χαρακτήρα, πολύπλοκη ρυθμική αγωγή, ανάπτυξη και μετρικές μετατροπίες, επιδιώκει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα καταδεικνύοντας παράλληλα και τις αυξημένες απαιτήσεις δεξιοτήτων της παρτιτούρας.

Elampsi Op. 126 for solo Violin (2021)

Έλλαμψη. Ψυχική λάμψη και φωτισμός από θεϊκή δύναμη.Ως φως της γνώσης, η έλλαμψη ανήκει στην παράδοση της δυτικής εικονοποιίας του φωτός, όπου η γνώση της αλήθειας συνδέεται με ένα λαμπερό καθαρό φως. Η επιστημολογία του Ιερού Αυγουστίνου ταυτίζει την κατανόηση της θεϊκής αλήθειας με την έλλαμψη, την εισροή φωτός.

 Η οργάνωση του ηχητικού υλικού γίνεται κατά ομάδες (group composition) και σύνολα τονικών κλάσεων (pitch class sets) κατά τρόπο συνδυαστικό και με δυνατότητα μεταλλαγής σε οποιαδήποτε σειρά, οι τρόποι επεξεργασίας των φωνών του κάθε γκρουπ, η αναδιάταξη του τονικού υλικού, οι κυκλικοί ισομετρικοί μετασχηματισμοί, η τονική μετατόπιση των αρχικών συνόλων τονικών κλάσεων, η συμπληρωματικότητα και η συνδυαστικότητα, έχουν ως αποτέλεσμα τη διατύπωση σχέσεων και ιδιοτήτων, οι οποίες καθορίζουν τη ρυθμική και τη χρονική οργάνωση του έργου.

Οι συνεχείς αλλαγές του τρόπου χρήσης του δοξαριού, η εκτεταμένη χρήση αρμονικών, η συχνή μεταβολή των δυναμικών και η χρήση συγκεκριμένων τύπων διαστηματικού περιεχομένου, δημιουργούν αλληλεπιδραστικές διαδικασίες, οι οποίες επενεργούν δυναμικά στο ηχητικό υλικό και στη φόρμα του έργου.

‘’Anavasis’’ for solo Tuba (2021) /Dedicated to Georgios- Theodoros Rarakos

Ρυθμικά μοντέλα, πολυμετρία και μετρικές μετατροπίες που δημιουργούν μια οριζόντια πολυμετρική και πολυρυθμική μορφή.

Αλγοριθμική διαδικασία με χρήση σετ τονικών κλάσεων (pitch class sets). Η συμμετρία επιτυγχάνεται με τις συνεχείς αναδιατάξεις, τις τονικές μετατοπίσεις (transpositions), τη συνδυαστικότητα και την συμπληρωματικότητα (complement), την αλλαγή του προσανατολισμού των ρυθμικο – μελωδικών συνόλων, τις κυκλικές μετατοπίσεις (rotation) και τις παραλλαγές.

Χρησιμοποιείται κυρίως ένας τύπος διαστηματικού περιεχομένου, η μικρή 2^η και οι αναστροφές της).

Η επανάληψη των μελωδικών διαστημάτων και η συνεχής χρήση του ημιτονίου δημιουργούν μία συμπύκνωση του διάφωνου ηχητικού υλικού και αποδίδονται με έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τους περιορισμούς του οργάνου, αποβλέποντας σε έναν ηχοχρωματικό εμπλουτισμό και μαζί με τις άλλες τεχνικές, δημιουργούν ένα πλάνο διαρκούς μελωδικο – ρυθμικής παραλλαγής.  

A Memorable Fancy  Op. 144 for W.W. Quintet

Το ‘’A Memorable Fancy’’  Op. 144 είναι έργο γραμμένο για πέντε ξύλινα πνευστά όργανα. Γράφτηκε το 2023 και αντιπροσωπεύει μια εξαιρετικά προοδευτική προσέγγιση της μουσικής που συνδυάζει διάφορες συνθετικές προσεγγίσεις.

Το έργο αποτελείται από εννέα μέρη, με χαρακτηριστικά τις πολύπλοκες ρυθμικές και μελωδικές δομές που αλλάζουν συνεχώς, τις δυναμικές, την πολυφωνία και την πολυσημία, που δημιουργούν μια αίσθηση δυναμικής και κίνησης στη μουσική.

Η συνεχής ανάπτυξη των ρυθμικών μοτίβων και του φθογγικού υλικού, αντικατοπτρίζει την αναζήτηση της ταυτότητας της ανθρώπινης ύπαρξης σε έναν κόσμο όπου επικρατεί το χάος.

Το ‘’A Memorable Fancy’’  απαιτεί τεχνική εξειδίκευση από τους εκτελεστές και προσφέρει έναν πλούσιο και πολυεπίπεδο ήχο που εξερευνά την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης αντίληψης και της μουσικής εκφραστικότητας. Εξερευνά επίσης νέες τεχνικές και ηχητικά τοπία και αντιπροσωπεύει ένα ακόμα παράδειγμα της ανατρεπτικής και πειραματικής φύσης της σύγχρονης κλασικής μουσικής.

Breath and Sound Op. 120 για σόλο Φλάουτο

Το έργο δομείται πάνω σε μία σειρά με όλες τις πιθανές διατονικές, χρωματικές και μικροχρωματικές διαδοχές και τις δυνατές παραλλαγές τους.

Ο ήχος του φλάουτου αναδύεται τελικά μέσα από ανιούσες και κατιούσες διατονικές, χρωματικές και μικροχρωματικές μελωδικές γραμμές και η ανάπτυξη μιας τέτοιας φόρμας απαιτεί μια αρκετά πολύπλοκη οργάνωση.

Η γραμμική οργάνωση αποτελείται από ξεχωριστά οργανωμένα σημεία και ζητά από τον εκτελεστή τεχνική αρτιότητα και ευαισθησία.

Lament for Theodore Op. 125 για σόλο φλάουτο 

Αφιερωμένο στη μνήμη του συνθέτη, μαέστρου και καθηγητή (μου) Θόδωρο Αντωνίου

Στο έργο γίνεται χρήση μικρών μοτιβικών κυττάρων (cells) και των παραλλαγών του, που αποτελούν τη μουσική ιδέα μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης ανάπτυξης.

Οι ιδιαίτερες τεχνικές εκτέλεσης του φλάουτου και οι παραγόμενες ιδιαίτερες αποχρώσεις του ήχου, εμπλουτίζουν την εκφραστικότητα του οργάνου, αναδεικνύουν τις  διαφορετικές δομικές λειτουργίες και τις συναισθηματικές εκφάνσεις του έργου, εκφράζουν τη μουσική του πολυπλοκότητα και ενισχύουν την αντίληψη του ακροατή.

Makron Op. 100, για σόλο Φλάουτο

Μακρόν, το τρίτο από τα επτά μέρη της ‘’Παράβασης’’ (από την αρχαία Ελληνική Τραγωδία).

Κατά τον Πολυδεύκη (IV, 112): Το ονομαζόμενο μακρόν στην Παράβαση είναι μια μικρή μελωδία, που τραγουδιόταν με μία αναπνοή.

Χρησιμοποιείται μια ρυθμική ανάπτυξη ενός ρυθμικού μοτίβου τριών ογδόων, στο 1^ο και στο 3^ο μέρος. Στο 2^ο μέρος χρησιμοποιείται ελεύθερη ρυθμική ανάπτυξη.

Το φθογγικό υλικό παράγεται από το pitch class set: 0,1,3,7,10 με αναδιατάξεις και παραλλαγές.

Εξερευνά τις δυνατότητες του φλάουτου σε όλο το του φάσμα και οι τεχνικές που ζητούνται από τον εκτελεστή είναι απαιτητικές. Περιλαμβάνει ακολουθίες συνηχήσεων, με αχνές τονικές νύξεις, υποτονικές δομές, πολυδιάστατες τεχνικές και ακουστικές ιδέες που προσφέρουν ένα αρμονικά πλούσιο ήχο. Εκφράζει μια αφηρημένη αναφορά για την αναζήτηση της ανθρώπινης φύσης για κατανόηση και σύνδεση με τον κόσμο που την περιβάλλει.

Satsang Op. 118, για Φλάουτο και Άλτο Φλάουτο

Satsang είναι μια Σανσκριτική λέξη που σημαίνει "να συγκεντρωθούμε στην αλήθεια" ή πιο απλά, "να είμαστε η αλήθεια". Η αλήθεια είναι αυτό που είναι πραγματικό, αυτό που υπάρχει. Έτσι λοιπόν, παντού και σε όλα υπάρχει αλήθεια. Η Αλήθεια διευρύνει την εμπειρία, ανοίγει την καρδιά και ησυχάζει τη σκέψη.

Αντίθετα, η (έντονη) σκέψη, ο φόβος και η κριτική, περιορίζουν την εμπειρία στο να αντιληφθούμε την Αλήθεια, περιορίζουν την επαφή με την καρδιά και το μυαλό δεν είναι ποτέ ήσυχο.

 Είναι ένα έργο για δύο φλάουτα που προσφέρει έναν απαιτητικό μουσικό διάλογο μεταξύ των δύο εκτελεστών και χαρακτηρίζεται από πολυπλοκές ρυθμικές και μελωδικές δομές, που δημιουργούν έναν πυκνό ήχο.

Επηρεασμένο από την Τετρακτύ (Tetraktys) του Πυθαγόρα και το σύμβολο των 10 σημείων, το οποίο είναι διευθετημένο πυραμιδικά (1+2+3+4).

Χρησιμοποιείται ένα τετράχορδο pitch class set με διαδοχικούς μετασχηματισμούς, κυκλικές παραλλαγές και αναδιατάξεις. Η ρυθμική οργάνωση του έργου βασίζεται σε δύο ομάδες κυττάρων που μετασχηματίζονται διαρκώς.

Stochasmos (Meditation) Op 38, για σόλο Φλάουτο

Το έργο "Stochasmos" για σόλο φλάουτο είναι ένα συναισθηματικά φορτισμένο έργο με σκοπό την αναζήτηση νέων ήχων και τεχνικών.

Ξεκινά με έναν ατμοσφαιρικό χαρακτήρα, χρησιμοποιώντας τετράχορδα και τροπικό υλικό που αναδιατάσσονται και μετασχηματίζονται συνεχώς. Ο ήχος είναι συχνά απόκοσμος και ελεύθερος, με χαρακτηριστικό τις μετρικές μετατροπίες και την οριζόντια πολυρρυθμία.

Οι δυνατότητες του φλάουτου εκμεταλλεύονται επαρκώς στο έργο που περιλαμβάνει απαιτητικές τεχνικές. Ο σολίστ πρέπει να αναδείξει την ευαισθησία και την αντίληψή του για τον ήχο, και να δημιουργήσει μια ατμοσφαιρική αίσθηση.

Σκοπός του έργου είναι ένα ταξίδι στον κόσμο του πλούτου της μουσικής μέσα από την διερεύνηση διάφορων ηχητικών διαστάσεων, η ανάδειξη της διακριτικής αλλά και δυναμικής φύσης του οργάνου και η ικανότητα του σολίστ να ερμηνεύει περίπλοκες μουσικές ιδέες με ευαισθησία και εκφραστικότητα.